By Kancelaria Kultury, 9.09.2023
Forma przeniesienia autorskich praw majątkowych

Autorskie prawa majątkowe do danego utworu z reguły przysługują jego autorowi. Podlegają komercjalizacji, a więc można je zbyć, obciążyć lub w inny sposób umownie ograniczyć. Do skutecznego przeniesienia autorskich praw majątkowych wymagane jest zawarcie umowy z zachowaniem formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Niezachowanie formy pisemnej umowy przenoszącej własność autorskich praw majątkowych powoduje jej nieważność. W takim przypadku umowa mogłaby być uważana za czynność niebyłą, a wzajemne świadczenia ulec zwrotowi. W określonych sytuacjach dopuszcza się jednak konwersję takiej nieważnej umowy na umowę licencji niewyłącznej, obejmującej te same pola eksploatacji. Teoretycznie można również rozważać konwersję umowy przenoszącej własność autorskich praw majątkowych na umowę zobowiązującą do takiego przeniesienia, na podstawie której strony zawrą dopiero umowę przenoszącą własność. Są to jednak zawsze rozważania ocenne i zależą od okoliczności danej sprawy, woli stron i zapisów umowy.

Jak więc zachować formę pisemną, by umowa była ważnie zawarta? W tym celu wystarczy złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli (odręczne podpisanie papierowego dokumentu). W celu zawarcia umowy podpisy obu stron nie muszą znaleźć się na tych samych egzemplarzach. Wystarczy wymiana egzemplarzy, z których każdy podpisany będzie przez drugą stronę umowy. Uzupełnienie lub zmiana takiej umowy wymaga zachowania tej samej formy.

Wymóg zachowania formy pisemnej spełni również sporządzenie umowy w formie elektronicznej i opatrzenie jej kwalifikowanymi podpisami elektronicznymi stron. Kwalifikowane podpisy elektroniczne to rozwiązania poświadczane i weryfikowane za pomocą kwalifikowanych certyfikatów podpisów elektronicznych. Kwalifikowane podpisy elektroniczne są rozwiązaniem komercyjnym dostarczanym wyłącznie przez podmioty wpisane do rejestru dostawców usług zaufania jako dostawcy usług zaufania świadczący kwalifikowane usługi zaufania. Rejestr dostępny jest na stronie internetowej Narodowego Centrum Certyfikacji prowadzonego przez Narodowy Bank Polski.

Skutek równoważny zachowaniu formy pisemnej może odnieść także opatrzenie dokumentu elektronicznego podpisem osobistym. To zaawansowany podpis elektroniczny zamieszczony w e-dowodzie osobistym (pod warunkiem wyrażenia na to zgody) oferowany bezpłatnie przez administrację publiczną. Opatrzenie danych podpisem osobistym wywołuje w stosunku do podmiotu publicznego skutek prawny równoważny podpisowi własnoręcznemu. Ten sam skutek może wywołać opatrzenie danych podpisem osobistym w stosunku do innych, prywatnych podmiotów, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, choćby przez zamieszczenie w umowie odpowiedniego zapisu.

Usługi niekwalifikowane, w tym zwykłe podpisy elektroniczne, dostarczane przez podmioty komercyjne nie spełniają wymogów formy pisemnej i nie mogą być używane do podpisywania umów o przeniesienie autorskich praw majątkowych. Zwykłe podpisy elektroniczne równoważne są jedynie z formą dokumentową i mogą być stosowane w umowach, dla których nie przewidziano konieczności zachowania formy pisemnej.

Zachowaniu formy dokumentowej równoważny jest także podpis zaufany (podpis elektroniczny, którego autentyczność i integralność są zapewniane przy użyciu pieczęci elektronicznej ministra właściwego do spraw informatyzacji) oferowany bezpłatnie przez administrację publiczną. Nie może więc być stosowany w umowach przenoszących własność autorskich praw majątkowych. W pozostałych umowach niewymagających zachowania formy pisemnej może być stosowany za zgodą stron. Podpis ten można złożyć za pośrednictwem strony rządowej w portalu Gov.pl.