A gdyby tak… spojrzeć na dozwolony użytek utworów od strony ich twórców? Dozwolony użytek w prawie autorskim jest nierzadko spotykaną instytucją, a jednak potrafiącą wywoływać gorące dyskusje. Czy autorzy dzieł są przez to zupełnie pozbawieni ochrony? Czy dobro ogółu czy interes społeczny zawsze przeważają nad interesem twórców? Czy twórcy mogą zarabiać na dozwolonym użytku?

Wbrew pozorom dozwolony użytek nie zawsze w całości wyłącza czy znacząco ogranicza uprawnienia twórców. Ich więź z utworem w dalszym ciągu podlega ochronie. Niezależnie od regulacji dotyczących konkretnego rodzaju dozwolonego użytku w prawie autorskim przewidziane zostały pewne ogólne zasady, które znajdują zastosowanie niemal do każdego sposobu korzystania z utworów w ramach dozwolonego użytku.

Przede wszystkim można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości. Jest to podstawowa zasada chroniąca prawa osobiste twórców. Dzięki temu mogą oni budować renomę i sławę przy każdej publikacji i wykorzystaniu ich dzieł. Pośrednio przyczynia się to także do przyszłego sukcesu ekonomicznego autorów. Odpowiednio zbudowana marka może być przedmiotem monetyzacji.

Inną podstawową, choć z perspektywy twórców mniej pożądaną, regułą jest brak przysługującego twórcom wynagrodzenia z tytułu dozwolonego użytku, chyba że ustawa stanowi inaczej. Innymi słowy domyślnym rozwiązaniem jest brak wynagrodzenia z tego tytułu, a rozwiązania odmienne wprowadzane są za każdym razem indywidualnie do danego rodzaju dozwolonego użytku.

Wreszcie, istotną zasadą ogólną jest ta, zgodnie z którą dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy. Zasada ta została skonstruowana w celu ochrony słusznych praw twórców. Jednocześnie dozwolonym użytkiem nie jest użytek, który wyłącznie nie narusza normalnego korzystania z utworu i słusznych interesów twórcy, a jedynie taki, który dodatkowo został wyraźnie ujęty w przepisach prawa. Przepisy, które ograniczają prawa wyłączne autorów podlegają ścisłej interpretacji i nie mogą być stosowane w drodze analogii ani rozszerzane, a ewentualne wątpliwości powinny być rozstrzygane na korzyść twórców. Zagadnienia granic normalnego korzystania z utworu i zakresu słusznych interesów twórcy są rozstrzygane w odniesieniu do konkretnego przypadku, biorąc pod uwagę wszelkie okoliczności, np. charakter utworu, sposób i zakres jego udostępnienia czy czerpane z tego korzyści. Z reguły mają jednak dla twórcy wymiar ekonomiczny.

Rozwój kultury opiera się m.in. na dozwolonym użytku, dobrze jednak, że prawa twórców nie są spychane na margines.