By Kancelaria Kultury, 7.10.2023
Nadzór autorski

Autorskie prawa osobiste są niezbywalne i przysługują twórcy. Chronią jego więź z utworem, zabezpieczając jego interesy. Jednym ze sposobów realizowania uprawnień z nich wynikających, w szczególności prawa do nienaruszalności treści i formy utworu, jest nadzór autorski.

Przed rozpowszechnieniem utworu korzystający z niego jest zobowiązany umożliwić twórcy przeprowadzenie takiego nadzoru. Może on przyjąć bardzo różne formy, poczynając od korekty tekstu przed drukiem przez rewizję scenariusza, a kończąc na kontroli wykonania podczas prób.

Twórca w ramach nadzoru autorskiego ma prawo żądać wprowadzenia do utworu określonych zmian. Jeżeli zmiany takie są niezbędne i wynikają z okoliczności od niego niezależnych, koszty ich wprowadzenia obciążają nabywcę autorskich praw majątkowych lub licencjobiorcę. Przesłanki wprowadzenia zmian powinny być oceniane w sposób obiektywny, ale dostosowany do okoliczności konkretnego przypadku. W pozostałych przypadkach, tj., gdy zmiany nie są niezbędne lub wynikają z okoliczności zależnych od twórcy, koszty ich wprowadzenia obciążają właśnie jego.

Nadzór autorski powinien być przeprowadzony przez twórcę w odpowiednim terminie, kończącym się przez chwilą rozpowszechnienia utworu. Przepisy nie precyzują dokładnie tego momentu, więc przydatne są odpowiednie zapisy w umowie. W ich braku termin ten może wyznaczyć twórcy nabywca autorskich praw majątkowych do utworu lub licencjobiorca. Termin taki musi jednak brać pod uwagę okoliczności konkretnego przypadku i stanowić dla twórcy obiektywnie wystarczający czas do wykonania wszystkich czynności, składających się na nadzór autorski. Jeżeli twórca nie przeprowadzi nadzoru autorskiego w takim odpowiednim terminie, a jednocześnie gotowy utwór jest zgodny z zapisami umowy i okolicznościami jej towarzyszącymi, domniemywa się, że twórca wyraził zgodę na rozpowszechnienie utworu w przedstawionej formie.

Z tytułu wykonywania nadzoru autorskiego twórcy nie przysługuje odrębne wynagrodzenie. Strony umowy mogą jednak umówić się inaczej. Nieodpłatność nie dotyczy twórcy utworu plastycznego, któremu z mocy prawa przysługuje uprawnienie do sprawowania odpłatnego nadzoru autorskiego. Wysokość takiego wynagrodzenia nie jest określona, ale powinna odpowiadać stopniowi i charakterystyce wykonanej w ramach nadzoru autorskiego pracy, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku i stawek rynkowych.

Inne warunki sprawowania nadzoru autorskiego dotyczą m.in. utworów architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych (które zbiegają się z warunkami określonymi w prawie budowlanym) oraz gier komputerowych.