Czwarta władza. Wolne media. Wolna prasa. Różnie definiowany jest ten istotny w społeczeństwach demokratycznych element społecznej kontroli władzy. Niezależnie od praw autorskich przysługujących twórcom z dziedziny prasy, radia czy telewizji, ciekawym zagadnieniem jest pytanie o granice wykorzystywania cudzych utworów. Czy media mają swój odpowiednik dozwolonego użytku osobistego?

Truizmem byłoby stwierdzenie, że za zgodą autora można korzystać z niemal każdego dzieła. Czy występują jednak sytuacje, gdy media takiej zgody w ogóle nie potrzebują?

Demokratyczne społeczeństwa informacyjne opierają się na pluralizmie opinii. Z tego względu dla mediów informacyjnych niezbędny jest dostęp do ich poszczególnych źródeł. Mowa tu o tzw. prawie przedruku, a więc prawie wykorzystania wcześniej już opublikowanego utworu w celach informacyjnych. Prawo przedruku dotyczy sprawozdań o aktualnych wydarzeniach, artykułów na aktualne tematy polityczne, gospodarcze lub religijne oraz aktualnych wypowiedzi i fotografii reporterskich.

Ze względu na szeroko niestety rozpowszechniony plagiat artykułów wprowadzono jednocześnie prosty mechanizm wyłączający prawo przedruku w stosunku do danego artykułu. Wystarczy wyraźnie w nim zastrzec, że jego dalsze rozpowszechnianie jest zabronione.

Korzystając z prawa przedruku trzeba mieć na uwadze, że podlegający mu utwór nie może być modyfikowany, np. skracany. Zachowany powinien zostać także jego tytuł. Można jednak dokonać jego tłumaczenia. Można również, zamiast klasycznego przedruku, dokonać tzw. przeglądu prasy czy innych publikacji.

Jednym z podstawowych wymogów prawa przedruku jest aktualność. Aktualność ta jest nierozerwalnie związana z bieżącymi wydarzeniami, przykuwającymi w danym momencie uwagę opinii publicznej. Odnosi się ją więc zawsze do konkretnego zagadnienia, będącego przedmiotem danego artykułu. Błędem jednak mogłoby być wiązanie aktualności z konkretną datą. Podlegający przedrukowi artykuł dotyczący genezy danego zagadnienia może ponownie stać się aktualny, przykładowo podczas epicentrum jego skutków. Nieco inaczej wygląda kwestia podlegających przedrukowi fotografii reporterskich. Zdjęcia takie muszą dotyczyć aktualnych zdarzeń, tj. mieścić się w ramach czasowych zachowania aktualności z punktu widzenia szybkości obiegu informacji.

W odróżnieniu od dozwolonego użytku osobistego prawo przedruku w większości przypadków nie jest prawem nieodpłatnym. Twórcy pierwotnego artykułu oraz fotografii reporterskiej przysługuje z tytułu przedruku wynagrodzenie.