Tłumaczenie powieści, przeróbka piosenki, filmowa adaptacja dramatu. Co łączy te z pozoru odmienne dzieła? Wszystkie są przykładami utworu zależnego, kolejnego istotnego pojęcia na gruncie prawa autorskiego. Jakie to niesie ze sobą konsekwencje, czy w dalszym ciągu podlegają ochronie, a może ich autorzy muszą przestrzegać dodatkowych ograniczeń?

Opracowanie cudzego utworu jest przedmiotem prawa autorskiego i podlega ochronie, o ile oczywiście samo w sobie spełnia kryteria utworu w rozumieniu tego prawa. Opracowanie powstaje na kanwie wcześniej stworzonego innego dzieła i jako takie jest od niego zależne, ma w pewnym stopniu charakter odtwórczy. Następuje więc twórcze przekształcenie utworu pierwotnego. Gdyby utwór nie powstał, nie powstałoby opracowanie. Dziełem zależnym nie są za to utwory inspirowane, takie jak parodia, pastisz czy karykatura. Utwory inspirowane powstają w wyniku impulsu wywołanego cudzym dziełem, ale charakter dzieła inspirowanego odzwierciedla się przez jego własne, indywidualne cechy.

Autorowi dzieła zależnego przysługuje ochrona tylko w stosunku do niego. Nie rozciąga się ona ani nie wpływa na ochronę utworu pierwotnego przysługującą jego autorowi. Z drugiej strony autorowi utworu pierwotnego nie przysługują prawa własności do utworu zależnego.

Rozporządzanie i korzystanie z opracowania wymagają zezwolenia twórcy utworu pierwotnego (zgoda nie jest jednak potrzebna na samo stworzenie opracowania). Takie zezwolenie najczęściej będzie miało charakter odpłatny, przy czym w określonych przypadkach może zostać cofnięte. W tych stosunkach wewnętrznych między oboma autorami przejawia się właśnie owa zależność. Jednocześnie na egzemplarzach utworu zależnego należy wymienić twórcę i tytuł utworu pierwotnego.